Het ‘zwarte goud’: de voordelen van koffie

Vaak spreekt men over de fysieke effecten die koffie met zich meebrengt, maar ‘een bakkie’ heeft ook impact op onze ervaringen en gevoel.

Meer focus op het positieve

Zo toonde onderzoek Kuchinke en Lux (2012) aan dat het consumeren van 200 milligram cafeïne (ongeveer 2 à 3 koppen koffie) ervoor zorgt dat je vooral focust op het positieve. Een half uur na consumptie verbeterde bij de deelnemers de herkenning van woorden met een positieve betekenis, terwijl dit ní het geval was voor emotioneel neutrale of negatieve woorden. De onderzoekers leggen uit dat dit te maken kan hebben met de dopamine die door cafeïneconsumptie vrijkomt in het taalgebied van de hersenen.

Toename interpersoonlijke warmte

Verschillende theorieën en onderzoeken beweren daarnaast dat er een connectie is tussen fysieke warmte en warmte tussen mensen onderling, ook wel interpersoonlijke warmte genoemd. Onderzoekers Williams en Bargh (2008) zetten een experiment op om te achterhalen of het ervaren van fysieke warmte of kou invloed heeft op de interpersoonlijke warmte. In het experiment werden deelnemers in een lift gezet, waaronder een lid van het onderzoeksteam die op dat moment een aantal boeken en een kop koffie vasthield. In de lift vroeg zij of een deelnemer het kopje koffie even kon vasthouden, zodat zij haar handen vrij had om iets op te schrijven. Soms was de koffie warm en soms gekoeld.

Kort hierna kregen de deelnemers een persoonsomschrijving van een vreemdeling te lezen, waarna ze de persoonlijkheid van deze persoon moesten omschrijven. Wat bleek? Deelnemers die de warme kop koffie vasthielden, beoordeelden de persoonlijkheid van de vreemdeling ‘warmer’, ofwel vriendelijker en genereuzer, dan de deelnemers met de koude koffie dat deden. Hete koffie geeft je dus blijkbaar een ‘zorgzamere kijk’ op anderen. Dat koffie kennelijk warme gevoelens oproept zou zomaar eens gelinkt kunnen zijn aan de term ‘kopje/bakje troost’. Het woord ‘troost’ betekende vroeger ‘steun’: als je koffie drinkt, voelt dat als een warm steuntje in de rug.

Lang werd er gedacht dat koffie ongezond was, maar een meta-analyse van 380 (!) verschillende onderzoeken in 2017 wees erop dat dagelijkse consumptie van tot 400 milligram cafeïne veilig is voor gezonde volwassenen. Uit een recentere meta-analyse getiteld ‘Coffee, Caffeine, and Health’ (2020) bleek verder dat de consumptie juist een positief effect heeft op reactievermogen en oplettendheid. Koffie verhoogt de activiteit in het centrale zenuwstelsel. Een normale dosis kan de prestaties op simpele cognitieve taken en gedrag verbeteren. Dit komt goed van pas tijdens je werk, maar bijvoorbeeld ook in het verkeer.

Uit de eerder besproken meta-analyse uit 2020 blijkt ook dat koffie aanzienlijke gezondheidsvoordelen heeft. Waar de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 1991 nog voorspelde dat koffie kankerverwekkend kon zijn, blijkt juist het tegendeel waar.

Lager risico op kanker

Koffie is in verband gebracht met een lichte vermindering van het risico op borst- en prostaatkanker en zelfs met een groter verminderd risico op lever- en baarmoederkanker. Bij een onderzoek onder de Japanse bevolking van 1990 tot 2013 werd verder een significant verband tussen verhoogde koffieconsumptie en een verminderd risico op hersentumoren gerapporteerd. Daarnaast blijkt uit metabole onderzoeken dat koffie helpt met het verbranden van calorieën.

Verminderde kans op diabetes type 2

Het dagelijks drinken van koffie wordt verder in verband gebracht met verminderde kans op het ontwikkelen van diabetes type 2. Nog niet overtuigd? Uit andere onderzoeken bleek dat het drinken van koffie zorgt voor een lagere kans op galstenen of Parkinson. Nog meer reden om regelmatig langs de koffieautomaat of barista te gaan!

We kennen allemaal de uitspraak ‘alles waar “te” voor staat, is slecht’ en dit geldt zeker voor te veel koffie. Uit een Harvard-onderzoek gepubliceerd in het American Journal of Medicine, blijkt het volgende:

• Een dagelijkse koffieconsumptie van meer dan vier tot zes kopjes heeft een nadelig effect op de gezondheid, namelijk een groter risico op blaaskanker.
• Voor mensen die gevoelig zijn voor episodische migraine kan het dagelijks drinken van drie of meer kopjes koffie (of andere cafeïnehoudende dranken) leiden tot hoofdpijn op dezelfde of volgende dag.

Ook is het zo dat ieder persoon verschillend reageert op cafeïne en dat voor sommigen twee koppen koffie al te veel is. Bijvoorbeeld bij klachten als brandend maagzuur, angst, een hoge bloeddruk of vatbaarheid voor uitdroging. Kijk dus ook naar je persoonlijke gezondheidsprofiel.

Ja, je leest het goed, uit onderzoek van Van Doorn, Wuillemin en Spence, (2014) blijkt dat de mok waar je je koffie uit drinkt invloed heeft op je smaakbeleving. In een experiment kregen deelnemers een café latte voorgeschoteld in een witte, blauwe of transparante mok. De proefpersonen beoordeelden de koffiesmaak uit de witte mok als intenser ten opzichte van de transparante mok. De koffie uit de witte mok werd daarnaast als minder zoet ervaren dan de koffie uit de transparante en blauwe mok.

Met deze uitkomst beweren de onderzoekers dat het contrast tussen de kleur van de mok en de koffie de waargenomen zoetheid en intensiteit kunnen hebben beïnvloed. Dus ben je op zoek naar een alternatief voor suiker in je koffie? Probeer dan eens een andere kleur mok!

Geniet tijdens het werk dus gerust van een paar heerlijke koppen koffie, want dat is tenslotte gezond én houdt je scherp. Wees je wel bewust van de hoeveelheid koffie die je dagelijks consumeert en ga na welke invloed de koffie heeft op jou. Zo houd je ook dat heerlijke zorgeloze gevoel van je zomervakantie vast.

Caffeine Improves Left Hemisphere Processing of Positive Words. Kuchinke L, Lux V (2012) PLoS ONE 7(11): e48487. doi:10.1371/journal.pone.0048487.
Experiencing Physical Warmth Promotes Interpersonal Warmth. Lawrence E. Williams en John A. Bargh. 2008 okt 24; 322(5901): 606-607. doi: 10.1126/science.1162548.
Does the colour of the mug influence the taste of the coffee? George H Van Doorn, Dianne Wuillemin en Charles Spence. Favour 2014, 3:10 DOI: 10.1186/2044-7248-3-10.
Systematic review of the potential adverse effects of caffeine consumption in healthy adults, pregnant women, adolescents, and children: https://doi.org/10.1016/j.fct.2017.04.002
Coffee, Caffeine, and Health: https://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMra1816604
The association between coffee consumption and bladder cancer in the bladder cancer epidemiology and nutritional determinants (BLEND) international pooled study. Yi-Wen Yu et. al. Cancer Causes & Control, August 2019; 30(8): 859-870.
Prospective Cohort Study of Caffeinated Beverage Intake as a Potential Trigger of Headaches among Migraineurs. Mostofsky E, Mittleman MA, Buettner C et. al. American Journal of Medicine. August 2019; 132(8): 984-991.