Liever lui dan moe? Hoe luiheid je organisatie verder brengt

Voor onze voorouders was luiheid van levensbelang. Zij wisten namelijk niet wanneer er weer te eten was of op welk moment ze plotseling in actie moesten komen. Energie sparen voor wanneer ze het echt nodig hadden, was dus erg belangrijk. Het bewaren van onze energie zit dan ook in onze genen. Vooral wanneer we in onzekere tijden verkeren gaan we, net als onze voorouders, in de ‘spaarstand’.

Hoewel luiheid voor onze vroege voorouders dus van vitaal belang was, is het imago van dit ‘talent’ in de tijdperken die volgden nogal verslechterd. Luiheid staat inmiddels een aantal eeuwen op de lijst van zeven hoofdzonden. Tegenwoordig worden luie mensen dus niet als succesvol gezien. Een werknemer die zichzelf als lui omschrijft zou je als werkgever waarschijnlijk niet zo snel aannemen. Onterecht, als je het ons vraagt!

Luiheid kan een heel nuttige eigenschap zijn. Luie mensen besteden hun tijd namelijk aan het verzinnen van manieren om hun werk zo snel mogelijk af te krijgen met zo min mogelijk inspanning. Daar moet je creatief voor zijn. Luie mensen werken hierdoor vaak heel effectief en verspillen geen tijd aan onbelangrijke zaken. Iemand die lui is kan precies uitrekenen hoeveel tijd een bepaalde taak zou moeten kosten en hoe hij dat zo snel mogelijk kan doen. Een ware luiaard kan dus heel planmatig werken. En prioriteiten stellen.

Daarnaast ervaren luie mensen minder stress, waardoor ze over het algemeen minder (stressgerelateerde) gezondheidsklachten hebben en zich minder vaak ziekmelden. Als je het zo bekijkt, is een luie werknemer zo gek nog niet. Ben je op zoek naar nieuw personeel, dan is het goed om te weten dat dit soort competenties meetbaar zijn. We toetsen ze voor organisaties vaak in assessments, zodat werkgevers weten dat ze investeren in de juiste persoon.

Succesvolle luiaards

Ook Timothy Ferriss beschrijft in zijn boek The 4-Hour Workweek hoe ogenschijnlijke luiheid om bijzondere en vaak waardevolle competenties vraagt. De werkweek tot een minimum reduceren, dat lukt immers niet iedereen. Het personage van reclameman Don Draper uit de hitserie Mad Men is een mooi voorbeeld van een succesvolle luiaard. Zijn baas, Roger Sterling, ziet hem in de eerste aflevering op de bank liggen en zegt: “Ik ben nog altijd verbaasd dat dit ook werk kan zijn”.

Luiheid hoeft dus zeker niet altijd een probleem te zijn. Het wordt pas vervelend als de luiheid geen in te zetten eigenschap is, maar een symptoom van iets anders. In zo’n geval zit het luie of gedemotiveerde gedrag medewerkers in de weg en heeft het negatieve invloed op hun functioneren. Aan deze vorm van luiheid ligt vaak een psychologische oorzaak ten grondslag. Bijvoorbeeld depressieve gevoelens, faalangst of angst voor hoge verwachtingen.

Het in een vroeg stadium herkennen van deze vorm van ‘luiheid’ en er samen met de medewerker actie op ondernemen kan je als organisatie veel zorgen en kosten schelen. Wij geloven: alleen door belemmerende zaken (vlot) te signaleren en te benoemen, kun je er ook wat aan doen. Een tijdige en effectieve interventie voorkomt moeizame trajecten en arbeidsconflicten en levert je een hechtere band op met je medewerker.

Depressiviteit

‘Luiheid’ is een van de meest voorkomende symptomen van depressie. Depressieve mensen vertonen vaak een gebrek aan motivatie om ook maar iets te ondernemen. Dit kan overkomen als lui gedrag, maar dit is een symptoom van het depressief zijn. Aanspreken op en corrigeren van luiheid werkt bij depressieve gevoelens minder goed of helemaal niet. Beter is het de problemen te onderkennen en samen te zoeken naar een oplossing. Bij milde klachten kan een bedrijfspsycholoog hulp bieden.

Faalangst

Faalangst is een bekend probleem op de werkvloer. Mensen met faalangst zijn bang om hun doelen niet te halen. Ze hebben een laag zelfbeeld, waardoor ze ervan overtuigd zijn dat hun ambities niet haalbaar zijn. Dit resulteert soms in ‘lui gedrag’ in de zin van het maar helemaal niet beginnen met het werken aan een doel. Want als je ergens niet aan begint, kun je ook niet falen. Iets wat je als leidinggevende kunt doen om een faalangstige medewerker vooruit te helpen, is duidelijke doelen stellen en waardering uitspreken als deze behaald worden.

Angst voor hoge verwachtingen

Verwant aan faalangst: de angst dat andere mensen te hoge verwachtingen van je hebben. Medewerkers die hier last van hebben, profileren zichzelf vaak als lui of minder competent dan ze werkelijk zijn. Want als anderen niet zoveel van je verwachten, kun je ze ook niet teleurstellen. Helaas doen deze medewerkers dan zichzelf en de organisatie tekort. En wat is te hoog? Ook hierbij helpt het als het bedrijf, vooral de leidinggevende, ondersteunt door abstracte ‘verwachtingen’ te vervangen door realistische doelen.

Heb jij het idee dat gedemotiveerd gedrag van een van je werknemers dieper zit dan oppervlakkige luiheid? Bij Dijk & Van Emmerik bieden we psychologische begeleiding bij onder meer depressieve gevoelens, faalangst en het omgaan met verwachtingen op de (digitale of fysieke) werkvloer. Daarnaast helpen we mensen ook heel concreet met coaching op focus en op het productief indelen van hun dag. Meer weten?