“De griep heeft er bij ons flink ingehakt; een kwart van onze medewerkers ligt ziek op bed. En dan hebben we ook nog een aantal medewerkers in quarantaine. We hebben een aantal opdrachten weten te verplaatsen en we hebben wat mensen kunnen inhuren, maar daar redden we het niet mee. Daarom hebben we gevraagd of onze medewerkers aankomende week een paar uur willen overwerken tegen 125% loon. De meeste medewerkers reageren gelukkig begripvol, maar een aantal heeft bot geweigerd. Kan ik hen verplichten om over te werken?”
Mag je medewerkers verplichten om over te werken?
Veel bedrijven kampen met een flink aantal zieken op het moment. Kun je medewerkers verplichten om dit op te vangen door een paar uur over te werken tegen een hogere compensatie?
Het antwoord
Ja, onder bepaalde omstandigheden mag een werkgever van zijn medewerkers vragen om overwerk te verrichten. Hoewel overwerk in de wet niet is geregeld, staat in een cao, personeelshandboek of arbeidsovereenkomst vaak wel een bepaling over overwerk. Als dat het geval is, dan gelden die regels.
Belang werkgever en werknemer
Maar ook als binnen een bedrijf geen regels gelden voor overwerk, kunnen medewerkers soms verplicht worden om overwerk te verrichten. Uitgangspunt is dat het belang voor de werkgever bij overwerk zwaarder weegt dan het belang van de werknemer om niet over te werken.
In organisatieculturen waar overwerken de norm is, liggen uitvalspercentages hoger
Hoewel over de bovenstaande casus niet alle ins en outs bekend zijn, is duidelijk dat het voor deze werkgever belangrijk is dat de werknemers voor een keertje een paar uur overwerken. De werkgever heeft door het verschuiven van orders en de inhuur van mensen geprobeerd om het overwerk te beperken en biedt de medewerkers financiële compensatie. Dan kunnen werknemers eigenlijk alleen weigeren om over te werken als ze daar een hele goede reden voor hebben.
Zorg goed voor je medewerkers
Een keer overwerken is geen probleem. Maar let er wel op dat dit geen gewoonte wordt. Het is bekend datin organisatieculturen waar overwerken de norm is, de uitvalspercentagesveel hoger liggen dan in organisaties waarin dit niet het geval is. Als de werkdruk te hoog oploopt vermindert het werkplezier, raken medewerkers overbelast en vallen ze eerder uit door gezondheidsklachten. Of gaan ze op zoek naar een andere baan. Goed zorgen voor werknemers vraagt dat je als werkgever oog houdt voor hun energiebalans.
Merk je dat een medewerker zich overbelast voelt, ga dan ook bij drukte het gesprek aan en kijk samen wat de oorzaak is. Werkdruk is een vorm van psychosociale arbeidsbelasting (PSA). In de Arbowet staat dat werkgevers ervoor moeten zorgen dat medewerkers geen last hebben van te hoge werkdruk en dat ze de risico’s daarop wegnemen of beperken. Werkgevers dienen dit risico ook op te nemen in hun periodieke risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
Signalen van overbelasting
- De medewerker is ontevreden, heeft een cynische houding, is snel geïrriteerd of emotioneel.
- De kwaliteit van het werk vermindert, het werk is niet, of niet op tijd af.
- Langer doorwerken en pauzes overslaan.
- Fysieke klachten die maar niet overgaan.
- De medewerker meldt regelmatig voor korte tijd ziek.
- Iemand maakt een vermoeide, futloze indruk.
Leiderschap & collegialiteit
Wanneer leidinggevenden en collega’s elkaar steunen vermindert dat het gevoel van werkdruk. Collegialiteit, een prettige werksfeer en medewerkers betrekken bij wat er speelt werkt heel ondersteunend. Daaruit volgt ook dat mensen vragen vakantiedagen in te leveren en vervolgens als leidinggevende zelf twee weken op vakantie gaan natuurlijk not done is.
Meer informatie
Een keer over dit onderwerp van gedachten wisselen met één van onze adviseurs? Bel of mail voor een afspraak. We bieden verder incompany en online verzuimpreventietrainingen voor leidinggevenden en vitaliteitsworkshops en coaching voor medewerkers. Maak vrijblijvend kennis met onze trainers!