Ben jij één van die mensen die deze winter zit te kleumen op je werkplek? Veel organisaties hebben de thermostaat minimaal twee graden lager staan. Beter voor het milieu, de energierekening en het maakt ons minder afhankelijk van Russisch gas. Maar met name voor vrouwen en oudere medewerkers is dit niet nou altijd bevorderlijk voor hun werkplezier en productiviteit. Drie psychologische tips om je op te warmen.

Waarom zit Arthur (29) comfortabel te werken in een T-shirt, en hebben Halima (31) en Jan (63) beiden in een dikke trui nog steeds koude vingers? Hein Daanen, Thermofysioloog, legt uit dat mannen gemiddeld meer spieren hebben en daardoor meer warmte produceren dan vrouwen. TNO-onderzoeker op het gebied van thermofysiologie Boris Kingma vult op nos.nl aan: "Ook als je ouder wordt gaat je lichaam minder warmte produceren en ben je gevoeliger voor kou".

Uit dit Duitse onderzoek (2019) kwam verder naar voren dat vrouwen productiever zijn bij hogere temperaturen dan mannen. De onderzoekers lieten ruim 500 proefpersonen rekensommen of taalpuzzels oplossen in ruimten waar het tussen de 16 en 33 graden was. De mannelijke proefpersonen presteerden beter bij de lagere temperaturen, de vrouwen beter bij de hogere temperaturen.

Kortom: dit verklaart (deels) de verschillen; nu wat je eraan kunt doen vanuit ons vakgebied.

Psychologietip 1: zoek elkaar op!

Lee, Rotman en Perkins (o.a. 2014) stelden vast dat we de omgevingstemperatuur significant lager inschatten wanneer we alleen eten, dan wanneer we dat doen in het gezelschap van iemand anders. Dat werkt ook nog eens in beide richtingen. Wanneer we alleen zijn voelen we ons psychologisch kouder, terwijl de lagere temperatuur ervoor kan zorgen dat we toenadering tot anderen zoeken. Is het juist warm? Dan herstellen we de ‘temperatuurbalans’ door sociaal minder actief te zijn.

Veel contact met anderen (bijvoorbeeld tijdens het samen eten van een broodje) zorgt ervoor dat we de omgevingstemperatuur ook daadwerkelijk hoger inschatten. Er is wat dat betreft een duidelijk psychologisch effect, dat van invloed is op onze ervaring en ons gedrag. Als je het koud hebt, werkt het dus goed om je collega’s vaker op te zoeken, samen te lunchen of een werkplek dichterbij anderen te zoeken.

Psychologietip 2: werk met je lichaam

Kou en warmte kun je op verschillende niveaus voelen: fysiek, mentaal en emotioneel. In zowel de lichaamsgerichte psychologie, mindfulness als yoga (nidra) gaat het om het je bewust worden van je lichaam en de koppeling daarvan aan gevoel en denken. Twee korte fysiek-mentale oefeningen.

Verwarmende tenenstretch tegen koude voeten

Doe deze oefening alleen of gezellig samen met collega’s (zie tip 1).

1. Doe je schoenen uit en start zittend op je knieën, met je bovenlichaam rechtop
2. Zet je tenen in de vloer
3. Kom met je billen op je hielen zitten en voel de spanning op je tenen. Houd dit één tot twee minuten vol.
4. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen en door te ademen.
5. Kom uit de houding en voel de warmte terugkomen in je voeten. Blijf daar even met je aandacht bij.
6. Niet iedereen heeft evenveel flexibiliteit in de voeten. Lukt deze houding niet? Dan kun je ook gaan zitten met je knieën opgetrokken en je tenen naar je toetrekken.

Warmte op drie niveaus

1. Ga rustig zitten en sluit je ogen. Adem een aantal keer rustig in en uit.
2. Stel je voor dat je op een warme plek bent, bijvoorbeeld vorig jaar op vakantie of op een terras. Voel de zon op je gezicht en lichaam.
3. Stel jezelf in gedachte de vragen: Hoe voelt warmte eigenlijk? Wat is warmte?
4. Stel je nu iemand voor van wie je houdt of die je graag mag. Hoe voelt het om warmte te voelen voor iemand? Waar in je lichaam voel je dat?
5. Eindig de oefening met tweemaal diep in- en uitademen en het bewegen van handen en voeten. Open je ogen en pak verwarmd het werk weer op.

Psychologietip 3: pas je kleding aan, maar let op het psychologisch effect

In de inleiding hadden we het al over dikke truien. Je kúnt je natuurlijk op het werk goed inpakken met een warme trui, nog een gebreid vest eroverheen, dikke wollen sjaal, vingerloze handschoenen en gevoerde laarzen. Maar naast dat dit niet in iedere zakelijke omgeving gepast is, gaat het ook voorbij aan het psychologische effect dat uitgaat van kleding. De kleding die je draagt beïnvloedt niet alleen anderen, maar ook je eigen zelfvertrouwen, gedrag en prestaties. We schreven er eerder over in dit artikel over enclothed cognition.

Wil je zowel zakelijk als warm voor de dag komen en profiteren van positieve psychologische effecten die kleding kan hebben? Kies dan liever voor dunnere (col)truien van bijvoorbeeld marinowol of kasjmier, voor wollen colberts en broeken.* Een nauwsluitende wollen coltrui of thermoshirt kan ook prima onder een overhemd. Of kies voor nette vesten met bijzondere knopen (deze zijn met name te vinden in de damesmode). Een stropdas of sjaaltje om je nek houdt je ook warmer dan een outfit zonder. En tot slot helpen wollen of thermosokken enorm, deze zijn ook verkrijgbaar in dunnere varianten die in zakelijke schoenen of laarzen passen.

* In het kader van o.a. dierenwelzijn is het een aanrader in de gaten houden of het kledingstuk dat je wilt aanschaffen een Responsible Wool Standard- (RWS) of Gots-certificaat heeft. Goede en diervriendelijke wol is vaak duurder, maar als je goed voor zo'n kledingstuk zorgt en er af en toe een pluizentondeuse op loslaat kun je er decennia warmpjes en zakelijk bijzitten. Zo'n pluizentondeuse is trouwens ook heel handig bij het opknappen van tweedehands kleding van dunnere wolsoorten (budgetoptie).

Bronnen

• Tom Y. Chang, Agne Kajackaite. Battle for the thermostat: Gender and the effect of temperature on cognitive performance. PLoS ONE 14(5): e0216362.
• Potjer, Wyke. Diervriendelijke wol: bestaat dat? hetkanwel.nl.
• S.H. Lee, J.D. Rotman en A.W. Perkins. (2014). Embodied cognition and social consumption: Self-regulating temperature through social products and behaviors. Journal of Consumer Psychology, 24, 234-24.
• Wessels. Patrick. Waarom kies je tijdens een netwerkborrel het best voor een koud glas drinken? consumentenpsycholoog.nl.
• Iets kouder op kantoor? 'Vooral ouderen en vrouwen zullen dat merken'. nos.nl.