We verzorgden op 19 september een bijeenkomst over wet- en regelgeving op de beleidsterreinen sociale zekerheid en arbeidsmarkt. Ik verzorgde hiervan de opening met een korte lezing.

Deze was redelijk “ een 7+, vond ik zelf. Ik heb hieronder de lezing opgenomen met steeds tussendoor in cursief aangegeven wat goed en niet goed aan het verhaal is.

Beste Gasten,

Fijn dat jullie er allemaal zijn. Ik wil graag 3 onderwerpen met jullie doornemen. Ten eerste wil ik 2 minuten aan gastheerschap wijden. Daarna komt er een verhaal van 15 minuten over het hoofdonderwerp. Vervolgens gaan we 5 minuten stemmen.

Lekker korte opening. Goed dat er aantallen worden genoemd (3 onderwerpen, 15 minuten e.d.), dan kunnen degenen die het erg saai vinden in ieder geval bijhouden hoe lang het nog duurt.

Als eerste mijn gastheerminuut: hartelijk welkom bij deze 4e E&W-sessie…ik mag wel zeggen dat het zo langzamerhand een traditie begint te worden, zeker nu we al de tweede keer op dit verrukkelijke landgoed Waterland worden ontvangen. Ik hoor u rekenen, 4 en 2, hoe zit dat nou, kan hij niet rekenen die beste man. Nee, het zit zo “ vorig jaar waren er zoveel wijzigingen op het gebied van wet en regelgeving op de beleidsterreinen sociale zekerheid en arbeidsmarkt, dat we besloten hier een sessie voor te organiseren: de 1e E&W, op Waterland. Daarna hebben we er 2 op ons eigen kantoor gehad over andere onderwerpen. En nu dus de 2e over wet en regelgeving, traditiegetrouw op Waterland. Volgende maand is er een sessie op ons eigen kantoor. Het doel is eten en weten: laat u altijd koffie en broodjes boven de spreker gaan, de beste man past zich maar aan. Tot zover de huishoudelijke mededelingen, nu het onderwerp.

Poging tot humor “ altijd gevaarlijk, zeker aan het begin. Het viel ook niet helemaal goed, toch was het wel handig. Het toont moed van de spreker “ en dat neemt, gek genoeg, ook wat zenuwachtigheid bij de luisteraar weg: je voelt aan dat de spreker alles onder controle heeft. Verder heeft een bijeenkomst toch altijd iets heel traditioneels, er horen openingsopmerkingen bij. Door deze kunstgreep kon ik die traditiewoordjes uitspreken, zonder de vaart uit de echte speech te halen.

Het onderwerp is dus wet en regelgeving op de beleidsterreinen sociale zekerheid en arbeidsmarkt. Even inventariseren…..wie weet ongeveer wat er speelt?

Domme inkopper, deze poging tot interactie….niet goed. Ik deed immers juist dat grapje met die inleiding, door vol vaart met het echte verhaal te kunnen starten “ en dan haal ik er meteen vaart uit!

Deze terreinen raken ons werkveld heel sterk, ik neem dus ook maar aan dat van u. Het gaat altijd over vragen of die vriendelijke buurman, die altijd tijd heeft om uw Poolse loodgieter binnen te laten, terug moet naar de kantoorjungle en verder maar moet afzien
van zijn zuurverdiende vut of wao.

Heel sterke wending. Navraag achteraf leerde dat niemand het voorbeeld had onthouden. Maar natuurlijk was het wel een erg sterke zin: die Poolse loodgieter ving de aandacht en iedereen is oplettend naar het verband met het grote geheel. Bovendien die aardige buurman “ dat is een beeld. Sterk om dat in het begin te doen.

Of dat we echt moeten wennen aan kantoren vol ouderen en rolstoelgangers….en of we inderdaad richting Angelsaksisch model gaan met het allersoepelste ontslagrecht.

Het vervolg was helaas wat minder sterk: dit wordt een retorische opsomming en het publiek denkt vermoeid…dit moeten we blijkbaar grappig vinden.

Vorig jaar noemde ik 3 regelingen die tijdens dit jaar ingingen: Wia, Wmo en Levensloop. Samen met de zorgwet, waren dat duidelijk de speerpunten van beleid van prinsjesdag 2005, waar al vanaf de voorjaarsnota over werd gesproken. Wat zijn de themas van nu? Vingers…..

Hier kwam enige reactie op. Tegen mijn verwachting in, overigens. Hierdoor verloor het verhaal nogal aan vaart: het was een slecht getimede reactie van de zaal. Tip: lok alleen een reactie uit als je hiermee je kernboodschap scherper kan brengen. Of je deskundigheid verrassend kan etaleren.

Ik zal het meteen zeggen: geen verrassingen. Het kabinet was op deze beleidsterreinen in januari uitgeregeerd en heeft geen enkele vernieuwing in petto. Dat was al zo voordat het kabinet viel, en dat is bij de installatie van B3 gebleven.

Waarom zijn we toch nog hier? Omdat het gebrek van dynamiek in 2006, natuurlijk enorm gecompenseerd gaat worden de komende jaren. We zien een groeiende economie, we merken tekorten, we zien daardoor dat themas die al jaaaren speelden, nu echt voelbaar worden. Dan heb ik het over diversiteit op de werkvloer, vergrijzing en scholing.

Dit is voor de toehoorders bekend terrein. Doordat de opsomming goed werd gebracht: hoog tempo, maar wel ondersteund met tellende vingers en pauzes op de plekken van de kommas, zakte de aandacht niet weg. Het was voor velen eigenlijk wel lekker om herkenning te vinden.

We hebben te weinig mensen die bovendien te weinig kunnen die bovendien niet aangesproken kunnen worden op dit gebrek (want dan melden ze zich maar ziek).

Is grappig bedoeld. Is dat niet, er viel dan ook geen lach. Doordat er bij eerdere overdrijvingen ook niet werd gelachen, had ik deze zin beter niet kunnen uitspreken. Tip voor de voorbereiding: bedenk alternatieve zinnen voor de grappen die je wilt lanceren, zodat je, als de zaal niet reageert zoals jij denkt, je een serieus alternatief hebt.

De wijzigingen van de afgelopen drie jaar stonden in het teken van matiging van premiekosten “ minder wao-ers, minder ww-ers. Vandaar aanscherping van het eerste met poortwachter en wia en versoepling van het tweede, waarvan in oktober nog een klein staartje volgt. Dit vindt men genoeg: niemand wil de wia nog verder aanscherpen, niemand wil poortwachter nog meer aanhalen.

Het thema van nu, het geluid dat in werkelijke alle verkiezingsprogrammas zit , is verwoord door de SER, die de term Participatiemaatschappij introduceerden. Op zon poltieke ochtend, permitteer ik me ook maar wat vergezochte beeldspraak. We hadden allerlei regelingen waardoor de mensen die niet meededen goed doorvoed in een luxe ruimte werden gezet. Nu zijn deze regelingen versoberd en is het een sobere keet geworden.

Zie boven: ook hier weer een poging tot humor door overdrijving. Beste spreker, doe dat niet als het de eerste keer niet tot een lach leidt! Nu begon de zaal zelfs enigszins aan welwillendheid te verliezen.

In de map zitten alle persberichten in themas gevangen, je ziet een bonte verscheidenheid met enkele zeer opvallende zaken. Opvallend is natuurlijk het bericht van de SER zelf: deels veel zaken uit het maakbaarheidsdenken van jaren her: ze bepleiten maatregelen op het gebied van onderwijs, scholing, kinderopvang, preventie en reintegratie, en belastingen. Anderzijds een uitgangspunt dat een soort van gemene deler is van alle politieke standpunten: het aanspreken op verantwoordelijkheden van mensen opdat iedereen naar vermogen meedoet. Meer ondernemerschap, minder bureaucratie.

Het HOE blijft oningevuld, op een enkel bijzonder technisch puntje (verhoging van de heffingskorting) na. Wel vallen er nog de aanbevelingen: sociale innovatie, zorgen dat bedrijven de mogelijkheden van medewerkers volop benutten en zorgen voor goede interne arbeidsverhoudingen.

Ik had de zaal weer terug. Bovenstaande alineas laten zien hoe hard we hebben gewerkt om er iets van te maken (map, samenvatting van standpunten)….hard werken wordt op prijs gesteld.

Maar het geeft niet, het gaat ons om de signaalwerking: meer mensen moeten meedoen, eigenlijk al het thema van B2, wordt, zo lijkt het, een van de themas bij de volgende herontwerpen van sociale zekerheid en arbeidsmarktbeleid. Aan ons nu de kans om hier een jaartje voorsprong op te nemen. Zien jullie dit zitten? Ik hoop op iets meer enthousiasme, want het is wel hetgeen we hebben voorbereid…..Laat ik het omdraaien: als we dit thema uitdiepen en jullie betere implementatietips meegegeven dan al gepubliceerd zijn in best practices, voelt iemand zich dan bekocht? Nee..gelukkig, dan kunnen we verder.

Vlot verteld, de belofte om de wetenschap te verslaan, bovendien het doel van de ochtend wat scherper gesteld..helemaal goed.

Het denkkader, de diepte, die zit in de map. Die komt later. Wij hebben het thema vertaald naar groepen die meer mee moeten doen. We willen dat er per tafel, onder leiding van een consultant van D&Ve (ik stel ze even voor), gediscussieerd wordt over hoe je deze groepen binnen kunt halen (instroom verhogen,) beter vast kunt houden (doorstroom verbeteren) of minder weg kan laten gaan (uitstroom verminderen). Na afloop zullen we deze tips vergelijken met gepubliceerde best practices.

Zo blijft het niet bij de ochtend alleen.

Beste lezer, dit was de (ingekorte) versie. Ik hoop op 3x zoveel reacties als normaal: je kunt reageren op de regeringsplannen (1), op mijn weergave ervan (2) maar natuurlijk op mijn presentatietips. Heb je misschien nog betere tips voor een dergelijke speech?